Chủ nghĩa toàn trị, chủ nghĩa độc đoán và chủ nghĩa phát xít: sự khác biệt là gì?

Hầu hết các quốc gia trên thế giới được điều hành bởi các chính phủ tìm cách thực hiện các chuẩn mực và quy tắc để duy trì trật tự và sự hài hòa giữa các cư dân. Điều này mở rộng cho tất cả các tương tác xã hội, các hoạt động, phúc lợi của người dân và thậm chí cả các thực hành tôn giáo.

Các hình thức chính phủ phổ biến nhất trên thế giới dựa trên dân chủ, chuyên chế hoặc các hình thức khác kết hợp các yếu tố của cả hai.

dân chủ là gì

Dân chủ là một kiểu tổ chức xã hội trong đó quyền lực Nhà nước thuộc về công dân. Mọi người bình đẳng và tự do trước pháp luật, họ chọn người đại diện cho mình và thiết lập các quy tắc mang lại lợi ích và trách nhiệm cho tất cả mọi người, cố gắng giảm bớt sự khác biệt giữa các thành viên trong xã hội.

Một số chính phủ dựa trên nền dân chủ là cộng hòa nghị viện và cộng hòa tổng thống.

chuyên quyền là gì

Từ chế độ chuyên quyền bắt nguồn từ thuật ngữ autokrateia trong tiếng Hy Lạp , được tạo thành từ autos , có nghĩa là “chính mình” và krateia , có nghĩa là “quyền lực”, và được sử dụng để chỉ một hệ thống chính trị trong đó tất cả quyền lực tập trung vào một người hoặc một thực thể .

Trong các chính phủ chuyên quyền, người (hoặc nhóm người) nắm quyền quyết định tất cả và người dân chỉ phải tuân theo quyết định đó, mà không thể thảo luận hay né tránh.

Một số ví dụ về các chính phủ chuyên quyền là chế độ toàn trị và độc tài.

Mặc dù mỗi Quốc gia chỉ định một hình thức chính phủ mà quốc gia đó xác định chính mình trước thế giới, nhưng điều này có thể khác nhau trong quá trình thực thi các chức năng của quốc gia đó. Một số quốc gia tuyên bố là dân chủ trong khi thực tế họ là toàn trị hoặc độc đoán.

chủ nghĩa độc tài là gì

Chủ nghĩa độc đoán là một chính phủ hoặc chế độ chính trị dựa trên việc thực thi quyền lực, hầu như luôn luôn theo cách lạm dụng, quá mức và áp bức. Nhà nước kiểm soát các quá trình chính trị, cởi mở với sự chỉ trích và được đại diện bởi một cá nhân hoặc giới tinh hoa nắm toàn quyền kiểm soát, nhưng có thể cho phép các cá nhân tự chủ ở một mức độ hạn chế nào đó.

Nguồn gốc của chủ nghĩa độc tài

Thuật ngữ chủ nghĩa độc đoán xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1960. Thuật ngữ này được nhà xã hội học và giáo sư Khoa học Chính trị người Tây Ban Nha Juan José Linz sử dụng trong các lý thuyết và phân tích của ông về các hình thức chính phủ khác nhau. Ông chủ yếu sử dụng nó để mô tả Chủ nghĩa Pháp, hệ tư tưởng phát triển dưới thời cai trị của nhà độc tài Tây Ban Nha Francisco Franco.

Sau đó, khái niệm này được áp dụng cho các chính phủ độc tài khác ở Mỹ Latinh, chẳng hạn như chế độ độc tài Brazil và Argentina xảy ra lần lượt vào năm 1964 và 1966.

Hiện tại, chủ nghĩa độc đoán là một khái niệm rộng, chủ yếu xác định cách thức mà một chính phủ giành được và thực thi quyền lực.

Đặc điểm của chủ nghĩa độc đoán

Chế độ chuyên chế khác với các hình thức chính quyền khác bởi các đặc điểm sau:

• Nhà nước được chỉ huy bởi một người cai trị mà tất cả các quyền nằm ở đó.
• Quyền hạn của người cai trị là không xác định và có thể thay đổi bất cứ lúc nào.
• Tự do có giới hạn.
• Nhà nước không loại bỏ các nhóm, tổ chức và đảng phái chính trị, nhưng kiểm soát chúng.
• Chính phủ được coi là lựa chọn duy nhất để chống lại các vấn đề xã hội như nghèo đói, bất đồng chính kiến ​​​​và khủng bố.
• Các hạn chế xã hội như kiểm duyệt và đàn áp các đối thủ chính trị được trình bày.
• Mọi hoạt động trái với chế độ đều bị cấm.

Ví dụ về chính phủ độc tài

Ngoài chế độ độc tài Franco, các ví dụ khác về chính phủ độc tài là chế độ độc tài ở Venezuela dưới thời Hugo Chávez và chế độ độc tài của Fidel Castro ở Cuba.

Hiện nay, một số ví dụ về các chính phủ độc tài là chính phủ của Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình và chính phủ của Nicolás Maduro ở Venezuela.

chủ nghĩa toàn trị là gì

Chủ nghĩa toàn trị là một hình thức chính phủ trong đó quyền lực của nhà nước là vô hạn. Nhà nước kiểm soát tất cả các vấn đề chính trị, luật pháp và tài chính, cũng như đời sống công cộng và riêng tư của công dân và thậm chí cả đạo đức và niềm tin của họ.

Nguồn gốc của chủ nghĩa toàn trị

Ý tưởng hay khái niệm về chủ nghĩa toàn trị lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1920, khi chủ nghĩa phát xít bắt đầu phát triển ở Ý. Lúc đầu, nó được sử dụng như một tính từ để mô tả chính phủ của nhà độc tài Benito Mussolini. Đổi lại, Mussolini đã sử dụng thuật ngữ này để tạo lợi thế cho mình sau này, cố gắng thuyết phục người dân về những lợi ích mà một Nhà nước toàn trị có thể mang lại cho xã hội.

Năm 1941, những người chống đối Adolf Hitler đã sử dụng thuật ngữ chủ nghĩa toàn trị như một danh từ, và sau đó từ này được dùng để gọi chính phủ của nhà độc tài Nga Joseph Stalin, cũng như sự cai trị của các nhà độc tài khác.

Năm 1951, nhà văn người Đức Hannah Arendt đã phát triển lý thuyết về chủ nghĩa toàn trị trong tác phẩm Nguồn gốc của chủ nghĩa toàn trị .

Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới bác bỏ khái niệm toàn trị và dựa trên hệ thống dân chủ nhằm đảm bảo nhân dân thực hiện quyền lực của mình và Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ.

Đặc điểm của chủ nghĩa toàn trị

Chủ nghĩa toàn trị nổi bật với các đặc điểm sau:

• Nhà nước là toàn năng: nó không có giới hạn hoặc hạn chế.
• Nhà nước tự nó là mục đích: mọi việc nó làm đều nhằm phục vụ lợi ích của chính nó.
• Chính phủ được điều hành bởi một đảng duy nhất, do đó, được đại diện bởi một nhà độc tài duy nhất.
• Đó là một hệ thống phi dân chủ: công dân không thể chọn người cai trị hoặc tham gia vào việc ra quyết định.
• Hạn chế quyền tự do: mọi người không thể bày tỏ những suy nghĩ trái ngược với hệ tư tưởng của Nhà nước hoặc thực hiện các hoạt động bị coi là “cấm”.
• Phủ nhận hoặc phớt lờ quyền con người: quyền của người dân không được tôn trọng, trở nên lan tỏa hoặc biến mất.
• Loại bỏ tính cá nhân: mọi người không được công nhận là cá nhân hoặc được chia thành các giai cấp, mà được coi là quần chúng.
• Nó sử dụng tuyệt vời tuyên truyền ủng hộ chính phủ.
• Nó sử dụng các cơ chế kiểm soát và đàn áp xã hội như kiểm duyệt và cảnh sát mật.
• Thúc đẩy nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với công dân.
• Nó cấm một số nhóm xã hội, thực hành chính trị hoặc tôn giáo.
• Nó nghiêm cấm bất kỳ sự chỉ trích của chính phủ.
• Thực thi pháp luật thông qua cảnh sát hoặc quân đội.
• Nó nuôi dưỡng nỗi sợ hãi trong dân chúng.

Ví dụ về các chính phủ toàn trị

Các chính phủ toàn trị đầu tiên xảy ra vào đầu thế kỷ 20. Ví dụ quan trọng nhất là chính phủ Ý dưới sự chỉ huy của Benito Mussolini và chính phủ Đức do Adolf Hitler lãnh đạo.

Một chính phủ toàn trị khác gần đây hơn là của Saddam Hussein ở Iraq. Hiện nay, một trong những chính phủ độc tài nổi bật nhất là Bắc Triều Tiên, dưới quyền lực của Kim Jong Un.

Sự khác biệt giữa Chủ nghĩa độc đoán và Chủ nghĩa toàn trị

Có tính đến các định nghĩa và đặc điểm của chủ nghĩa toàn trị và chủ nghĩa độc đoán, có thể quan sát thấy sự khác biệt giữa cái này và cái kia.

Mặc dù trong cả chế độ độc tài và chế độ toàn trị, chính phủ được lãnh đạo bởi một người hoặc một nhóm nhỏ người, nhưng sự khác biệt chính giữa chế độ này và chế độ kia nằm ở mức độ tự do mà người dân có.

Trong các chế độ hoặc chính phủ độc tài, công dân có một số quyền tự do hạn chế. Tuy nhiên, trong các chính phủ toàn trị, họ thiếu các quyền tự do và hoàn toàn phải phục tùng Nhà nước.

Ngay cả trong một chính phủ toàn trị, sự kiểm soát của chính phủ đối với dân chúng có thể là vô hạn, vì nhà nước kiểm soát hầu hết mọi khía cạnh chính trị, kinh tế, giáo dục, văn hóa và xã hội.

chủ nghĩa phát xít là gì

Chủ nghĩa phát xít là một hệ tư tưởng và hình thức chính phủ kết hợp các khía cạnh của chủ nghĩa toàn trị và chủ nghĩa độc đoán, thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc và sự trong sạch chủng tộc.

Thuật ngữ chủ nghĩa phát xít bắt nguồn từ từ tiếng Ý fascio , có nghĩa là “bó”, một thuật ngữ lại xuất phát từ thuật ngữ tiếng Latinh fasces , là một bó hoặc bó gồm 30 que mà các quan tòa La Mã sử ​​dụng như một biểu tượng cho quyền lực của họ.

nguồn gốc của chủ nghĩa phát xít

Chủ nghĩa phát xít xuất hiện vào cuối thế kỷ 19 và được phát triển đầy đủ dưới thời Mussolini cai trị ở Ý. Ban đầu, chủ nghĩa phát xít thúc đẩy niềm tin rằng người châu Âu vượt trội về mặt di truyền so với những người khác. Sự sùng bái thuần chủng chủng tộc này đã khiến các nhà lãnh đạo Phát xít thực hiện các chương trình chỉnh sửa gen bắt buộc nhằm tạo ra một “giống thuần chủng”, mặc dù phong trào này ở Đức mạnh hơn ở Ý.

Hệ tư tưởng phát xít lan sang Đức và các nước châu Âu khác trong những năm ngay trước Chiến tranh thế giới thứ hai, khi các chế độ phát xít tự mình thực hiện nhiệm vụ giữ các quốc gia luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến tranh bằng cách tăng cường quân đội. Theo cách này, một hệ thống đã được thiết lập để mọi công dân sẵn sàng thực hiện các hoạt động quân sự.

Ngoài tầm quan trọng của nó đối với các chính phủ Ý, chủ nghĩa phát xít cũng thể hiện rõ ở Đức của Hitler và các chính phủ khác trong thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới, chủ yếu ở các nước châu Âu. Tuy nhiên, sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các đặc điểm cực đoan của chủ nghĩa phát xít cũng xuất hiện trong các chế độ độc tài ở Mỹ Latinh.

Bắt đầu từ những năm 1980, chủ nghĩa phát xít lại xuất hiện ở châu Âu và phần còn lại của thế giới dưới tên gọi tân phát xít , một hệ tư tưởng được đặc trưng bởi các yếu tố như sự ngưỡng mộ đối với các nhà lãnh đạo phát xít, chủ nghĩa dân túy và việc sử dụng tuyên truyền, cùng nhiều yếu tố khác. .

Hiện tại, các thuật ngữ “phát xít” và “tân phát xít” được sử dụng, theo cách miệt thị, để mô tả một số chính phủ có hệ tư tưởng cực hữu thể hiện những khía cạnh tương tự như của nửa đầu thế kỷ 20.

đặc điểm của chủ nghĩa phát xít

Chủ nghĩa phát xít bao gồm các đặc điểm sau:

• Quyền lực nằm trong tay của một nhà độc tài.
• Nó được coi là một hình thức chính phủ của cực hữu.
• Ông phủ nhận dân chủ và các quá trình bầu cử.
• Nó chỉ có một đảng chính trị.
• Chính phủ thực hiện kiểm soát công nghiệp và thương mại.
• Nó thúc đẩy chủ nghĩa siêu quốc gia và sự trong sạch chủng tộc.
• Làm nổi bật và tôn lên hình dáng của người lãnh đạo.
• Nó chú trọng phát triển lực lượng vũ trang của quân đội.
• Sử dụng các chiến lược như mị dân, thông tin sai lệch và tuyên truyền chính trị.
• Nó tiến hành các hoạt động nghi binh thay vì giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế và chính trị.
• Nó tạo ra một kẻ thù chung hoạt động như một vật tế thần và chống lại sự chú ý của dân chúng (ví dụ: người Do Thái ở Đức Quốc xã).
• Nó đàn áp phe đối lập và bất đồng chính kiến ​​thông qua mật vụ hoặc quân đội.

Các ví dụ của chủ nghĩa phát xít

Một số ví dụ rõ ràng nhất về chính phủ phát xít bao gồm chính phủ của Benito Mussolini ở Ý, chính phủ của Adolf Hitler ở Đức và của Francisco Franco ở Tây Ban Nha.

Mặc dù hiện tại không có chính phủ nào công khai miêu tả mình là phát xít, nhưng có một số chính phủ thể hiện các yếu tố hoặc đặc điểm phát xít. Một ví dụ là chính phủ của Jair Bolsonaro ở Brazil.

Thư mục

• Applebaum, A. Buổi hoàng hôn của nền dân chủ: Sự quyến rũ của chủ nghĩa độc đoán. (2021). Tây ban nha. Tranh luận.
• Arendt, H. Nguồn gốc của chủ nghĩa toàn trị . (2006). Tây ban nha. liên minh.
• dân ngoại, E. Chủ nghĩa phát xít: Lịch sử và diễn giải . (2004). Tây ban nha. Anaya nhóm..
• Lesgart, C. (2020, ngày 2 tháng 7). Độc tài. Lịch sử và các vấn đề của một khái niệm đương đại cơ bản . Có tại: http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0188-76532020000100349